Kültür ve Tabiat Varlıkları - Ondokuzmayıs

TARİHÇESİ

İlçeye bağlı Dağköy’de yapılan arkeolojik kazıda ortaya çıkarılan mezarda elde edilen bulgularla ilçenin kuruluş tarihini M.Ö. 47 yıllarına dayandırmamız mümkündür.

Milattan önceki yıllardan beri bir yerleşim yeri olarak kullanılan ve Çelebi Mehmet döneminde Osmanlı hakimiyetine giren ilçenin ilk Türk ahalisi Orta Asyadan göç eden Türkmenlerdir. 93 harbi (1877-1878) sırasında Kafkasya ve Dağıstandan göç edenlerin yanı sıra Balkan savaşları sonunda Avrupa’dan gelen Osmanlı Türkleri de 1913 yılında buraya yerleşmişlerdir. Ayrıca Kurtuluş savaşı sonrasında Selanik’ten mübadele yoluyla gelenler ile Doğu Karadeniz ve Alaçam’dan gelip yerleşenler de olmuştur.

KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI

HIZIR İLYAS HÖYÜĞÜ: 19 Mayıs İlçesinin Yörükler Beldesindedir. Bu gün mezarlık olarak kullanılmaktadır. Yatılı Elma Mahallesindeki höyük yerleşim yerine bir hayli uzak olup, geniş-yayvan bir özellik gösteren tepe üzerindedir. Tepede seramik parçalarına rastlanmaktadır. Höyük bir tümülüs, Roma Geç Antik Çağı yerleşmesi tespit edilmiştir.

KÖFTEROĞLU TÜMÜLÜSÜ: Çetirli Pınar köyündedir.

DAĞKÖY TÜMÜLÜSÜ: Dağ köyündedir.

TÜMÜLÜS  :

Roma döneminin kültürünü yansıtan tümülüs Yörükler beldesinin yakınında bulunmaktadır.(Bilgi sorulacak)

Ayrıca ilçede bir de cevizli höyüğü bulunmaktadır.

DİNİ VE KÜLTÜREL YAPILAR

AHŞAP CAMİİ:  Fatih Bulvarı üzerindedir. Tamamen ahşap malzemeyle yapılmış olan cami, mezarlık alanında bir bahçe içinde yer almaktadır. Tek katlı olarak inşa edilen ahşap cami büyük kalaslara oturmaktadır. Çatı kırma çatı tekniğiyle yapılmış olup alaturka kiremitle kaplanmıştır. Dıştan revak dizisi ile çevrili olan cami içten geniş, aydınlık bir mekana sahiptir. Kuzey yönde çatı öne çıkıntı teşkil edip aynı yöndeki son cemaat yerinin orta kısmı yanlara göre daha yüksek tutulmuştur. İçten harap durumdaki camide birbirlerine geçme tekniği ile tutturulan ahşap kalasların bir kısmı yerinden sökülmüş ve kırılmıştır. İçerdeki ahşap mahfil ayaktadır. 19. yy. da yapılan camide ahşap süslemeye rastlanmamıştır.

ŞEYH BEK TÜRBESİ: Orta Asya’dan ilçeye göç eden Türkmenler döneminde yapılmıştır.

 HAMAM :  Yörükler Beldesi Fevzi Çakmak Mahallesinde yer alan hamam 19. yy. Osmanlı eseridir. Patika bir yol kenarındaki hamam halen harap durumda olup bir çok bölümü yıkıktır. Dış duvarların düzgün olmayan taşlarla inşa edildiği hamamda tuğla malzemeyle yapılan eyvan şeklinde bir bölüm mevcuttur. Hamamın duvarlarında yer yer su künklerine  rastlanmaktadır. Üst örtüsü tamamen yıkılmıştır.       

YÖRÜKLER HAMAMI: Roma ve Ceneviz dönemine ait olduğu rivayet edilen hamam Yörükler beldesi sınırları içerisinde yer alan Balıkgöl’ün yakınında bulunmaktadır. (Hakkında bilgi edinilecek)

KÖPRÜ:  Yörükler Beldesinin Kalaba Mahallesindeki taş köprü 19. yy. Osmanlı köprüsüdür. Taş malzemeyle yapılmış olan köprünün önemli bir kısmı toprak altında kalmıştır. Basık kemerli, tek gözlü, düzgün kesme taştan yapılmıştır. Küçük boyutlu köprünün bazı bölümlerinde sonradan tuğla malzeme ile kullanılarak onarımlar yapılmıştır.