2001 kazısı sonuçları
Prof. Dr. Önder Bilgi başkanlığında Samsun'un Bafra ilçesi'nde 30 Temmuz'da başlayan 2001 yılı kazıları 4 Eylül de tamamlandı. Bu yılki İkiztepe kazılarında toplam 393 adet eser ele geçti. Kazılarda 20'ye yakın bilim heyeti üyesinin yanında 24 işçi görev aldı. İkiztepe'nin I. Tepesinde 200 metrekarelik bir alanda ortalama 2 metre derinliğe inilerek yapılan çalışmalar sonucunda; İlk Tunç Çağı yerleşme katlarının kalıntıları ile 16 adet mezar ortaya çıkarıldı. Bebek, çocuk, yetişkin kadın ve erkeklere ait mezarlarda kurşun ve tunç eserlere de rastlandı. Çocuk mezarlarında genellikle küpe ve bilezikler, yetişkin erkek mezarlarında da mızrak ucu, hançer, zıpkın ucu, kesici, balta ve de ustura gibi silah ve aletler ele geçti. Küpeler tekli, çift, üçlü ve dörtlü olarak kullanıldığı görüldü. Yani günümüz modası çok delikli kulaklar 5 bin yıl önce İkiztepe'de de modaydı. Bir kadın mezarında ise 761 adet frit boncuklardan oluşan çok gösterişli kulak süslemeleri bulundu. İkiztepe'de bu yıl ele geçen mezarlarla birlikte kazıların başlangıcından itibaren süren 28 sezon sonunda tespit edilen mezar sayısı 664'e ulaştı.
Kültür katlarında dokumacılığa ait pişmiş topraktan kirkitler, ağırşaklar ve dokuma parçaları ile giysi yapımında kullanılan kemik deliciler ele geçti.
Ayrıca yanmış bir yapının tabanı üzerinde değişik işlevler için üretilmiş tunç eserler grup halinde çıktı. Değişik büyüklükteki çanak çömlekler ile iki adet meyvelik bu yılın seçkin eserleri arasındaydı. Kadın figürinleri açısından önceki yıllara göre daha fakir buluntu veren İkiztepe'de etütlük değerde pişmiş topraktan birkaç figürin de ele geçti.Bu yılki buluntularla birlikte İkiztepe'de şimdiye kadar yapılan kazı çalışmaları sonucunda 9 bin adet eser bilim dünyasına kazandırılmış oldu.Samsun Müzesi'nde sergilenen ve korunan eserler İlk Tunç Çağı'nın Anadolu'daki seçkin örnekleri arasında yer alırlar.
İkiztepe kazıları Karadeniz bölgesinde yapılan tek protohistorik kazı olarak Bafra ve dolayısıyla Orta Karadeniz Bölgesinin, İlk Tunç Çağı insanlarının sosyo- ekonomik yaşamları ile dini inançlarına ışık tutan tek merkez olması açısından da önemini koruyor.
İkiztepe figürinleri
İlk Tunç Çağına (İÖ 3000 ) tarihlenen İkiztepe figürin ve daha soyut insan betimlemeleri olan idollerinin çoğunluğunu pişmiş topraktan yapılan kadınlar oluşturur. Anadolu'nun Neolitik Çağ'dan beri devam eden Ana Tanrıça geleneğinin Karadeniz bölgesindeki temsilcileri İkiztepe figürinleridir. Birkaç grupta benzer özellikler gösteren figürinlerin çoğunluğu ayakta duran tiptedir. Genellikle çıplak olarak betimlenmiş bu kadınlar kuş kanadını andıran yukarı kalkmış kollarıyla adeta dua eder gibidirler. Basık yuvarlak yüzlü, küçük gözlü, top burunlu, küçük yuvarlak ağızlı, kulaklarında çift küpe delikleri olan İkiztepe kadınları düzgün vücut hatlarıyla dikkati çekerler. Küçük göğüslü, ince belli, fındık göbekli, çıkık popolu, geniş kalçalı ve birbirine bitişik bacaklı bu kadınlar, büyük cinsel organlarıyla kadınlığı ve doğurganlığı çağrıştırmaktadır.
İkiztepe figürinlerinden en ilginci 1975 yılında bulunan, üzerinde sepet örgüsüne benzer giysi olduğu sanılan figürindir. Bu kadının göğsünde aşağı doğru inen kazıma bezemeler ise kaburgalarını belirtir gibidir.
İkiztepe'lilerin kadın figürinleri tapınma sırasında kutsal alanlarda kullandıkları, Tepe III'de ki kazılar sırasında ağaç gövdeleri ile etrafı belirli aralıklarla düzenlenmiş bir sundurma içinde yarım daire şekilli kutsal alanda yer alan bir sunakta ele geçen on sekiz adet kadın figürininden anlaşılmaktadır. Ancak, tören sırasında figürinlerin ne şekilde kullanıldıkları tam olarak tespit edilememiştir.
Anadolu'nun İÖ 3'bin yerleşmeleri içinde en seçkin plastik özellikler gösteren İkiztepe figürin ve idollerinin sayısı bu yıl ele geçenlerle birlikte 130'a ulaşmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder