Anadolu’nun düşman işgalinden kurtarılmasını sağlayacak Milli Mücadelenin başlamasına omuz veren kahraman “Çılgın Türkler”, tarihin bilinmeyen derinliklerinden günümüze ulaşıyor. Bunlardan biri de Mustafa Kemal Paşa’nın, Samsun’a ayak basmasından altı gün sonra Havza’ya giderken güvenliğini sağlayan ilk yerel güç olan Çerkez Ekrem ve kuvvetleri…
Araştırmacı tarihçi–yazar Baki Sarısakal’ın çalışmalarına dayanarak derlediği bilgiye göre, Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’dan Havza’ya geçişinde İngilizlere ve Pontus Rum çetelerine karşı güvenliğini 200 kişilik kuvvetiyle Çerkez Ekrem sağlamıştı. Atatürk, asayişi sağlamak amacıyla geniş yetkilerle donatılmış 3. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a ayak bastığının ertesi günü İngilizler 20 Mayısta Samsun’a bir kısım asker çıkarmış ve Mustafa Kemal bu gibi tecavüzlerin önlenmesi için Harbiye Nezaretine (Savaş Bakanlığına) telgraf çekmişti.
Kentte ve yakın köylerde incelemelerde bulunan Mustafa Kemal, Samsun ve çevresindeki asayişsizliğin nedenlerini Genelkurmay Başkanlığına gönderdiği telgrafta şöyle açıklıyordu: “Mütareke’den sonra bütün Rumlar, Yunanlılık milli emelleriyle her tarafta şımardığı gibi, bu havalide de Pontus hükümetinin kurulması gibi bir safsata etrafında toplanmış ve bütün Rum çeteleri, düzenli program altında hemen tamamen siyasi şekle dönüşmüştür.”
Mustafa Kemal’in güvenliği ona emanet
Anadolu’nun iç kısımlarına bir an önce gitmek ve halkla temasa geçmek, onları yaklaşmakta olan tehlikeye karşı uyarmak ve silahlı mücadeleye çağırmak için köy ziyaretlerini sürdüren Mustafa Kemal Paşa, “bir kısım şikayetleri yerinde tetkik ve önlem almak üzere” geçici olarak karargahını Havza’ya taşıyacağını, 24 Mayısta Harbiye Nezaretine bildirir. Samsun’da İngilizlerin bulunması, kentte silahlı Rum çetelerinin varlığı, çok sayıda yabancı kontrol subayı ve memurlarıyla “İngiliz Intelligence Service” ajanlarının cirit atması, bu kenti Mustafa Kemal Paşa için güvenli kılmamaktaydı. Kaldığı Mantika (Mıntıka) Palas Oteli civarı bile Rumlarla çevriliydi.Bu gibi nedenlerle de Havza’ya gitmeye karar veren Mustafa Kemal, 25 Mayıs 1919 Pazar günü sabah kahvaltısından sonra 09.27’de, Ordunun otomobil parkındaki mevcut hurda bir otomobille yola çıktı.
Maiyeti de diğer iki otomobilde bulunan 18 kişilik heyetle Havza’ya hareket eden Mustafa Kemal Paşa ve beraberindekileri, Kavak’a geldiğinde karşılayanlar arasında yer alan Kavak’ın Karlı köyünden Canbulatoğlu Ekrem Bey (Çerkez Ekrem) de bulunuyordu.
Çerkez Ekrem ile Mustafa Kemal arasındaki diyalog ise araştırmacı Sarısakal’ın çalışmalarında şöyle anlatılıyor: “Kavak Nahiye binasında yaptığı toplantı sırasında Mustafa Kemal Paşa bir ara: ‘Eğer ben, memleketimizi çiğneyen düşman kuvvetlerini memleketten sürüp atmak, memleketi hakiki istiklaline kavuşturmak için bir hareketin başına geçecek olursam bu işte hanginiz beni desteklersiniz’ diye sorunca, Çerkez Ekrem Bey hemen yerinden fırlayarak: ‘Şu andan itibaren iki yüz adamımla emrinizdeyim Paşam’ diyerek Mustafa Kemal Paşa’yı Anadolu’da ilk defa iki yüz atlısı ile destekleme onuruna ulaşıyor ve Havza’ya kadar Mustafa Kemal Paşa’nın güvenliğini sağlıyordu.”
Bir aziz şehit
Sarısakal, Atatürk’ün Samsun’a çıkışı ve sonrasıyla ilgili bugüne kadar yayınlanan çeşitli kaynaklarda konunun birçok yönünün ele alındığını, ancak bazı tarihi ayrıntıların pek iyi bilinmediğini söyledi. Bunlar arasında, Atatürk’ün Havza’ya geçişindeki yol güvenliği konusunun da bulunduğunu anlatan Sarısakal, “Bugüne kadar kitaplarda pek yer almayan bu kahramanlığın belgelerine uzun süren araştırmalar sonucu ulaşıldı” dedi. Sarısakal, Çerkez Ekrem’in bu yönüyle pek bilinmediğini, yaptığı araştırmalar sırasında elde ettiği belgelerle de bunun kanıtlandığını belirtti. Sarısakal, Çerkez Ekrem’in Rum Pontus çetelerine karşı 1915 yılında Türklerden oluşan Samsun ve çevresindeki ilk ulusal kuvveti oluşturduğunu da sözlerine ekledi. Aynı yıl Erbaa’ya posta götürürken yol üzerindeki Güllüçalı adındaki Rum köyünde uğradığı saldırı sonucu 33 yaşında şehit düşen Çerkez Ekrem’in mezarının ise halen Kavak’ın Karlı köyünde bulunduğu bildirildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder