Merzifon’da Amerikan Anatolian Koleji Kurulması, Gelişimi
Merzifon, karadeniz’in Samsun Limanından ithal ve ihraç edilen malların dağıtım merkezi olarak seçilmiş, kervanlarıyla Anadolu içlerine uzanan bir nakliye merkezi ve ayrıca Erzurum’dan İran’a giden yol üzerindedir. Bunun dışında Başkent uzağında, Samsun Limanına 100 km . mesafede, göz önünde olmayan bir kasabadır. İstanbul-Erzurum-İran karayolu, kervan yolu ortasındadır. Şehzadeler şehri Amasya’ya 50 km mesafede aydın bir ilim merkezidir. Atatürk de Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra işgal edilmiş topraklardaki Eremeni ve Rum isyanları kontrol altına almak amacı görüntüsüyle Samsun’a gelmemiş midir?
Merzifon ilçesine ait bu genel panoramadan sonra
Merzifon ilçesinin kuzey kenarında, Çelebi Sultan Mehmed Han Vakfından
kiralanan 40 dönümlük bir arazide, sırtını Hıdırlık tepesine dayamış Anatolian
Koleji Kampüsü ve Teoloji Fakültesi kurulmasına göz atalım:
O tarihlerde Merzifon’un nüfusu 1891-92 yıllarında
20.000 dolaylarında olup, 13.380 Müslüman 5.820 kadar Ermeni, 800 kadar Rum cemaati bulunuyordu.
Merzifon’daki Rum cemaati, Rum varlığının ve kültürünün üst seviyesini temsil
etmiyordu. Birçoğu birkaç nesil önce Trabzon’daki ( bugünkü Gümüşhane’den )
madenlerden Gümüş’deki ( şimdiki Gümüşhacıköy ilçesine bağlı Gümüş beldesi )
gümüş madenlerine çalıştırılmak üzere getirilen bir madenci kılanına mensuptular.
1864 yılında Batı Türkiye Misyonu, Cyrus Hamlin’in
İstanbul- Bebek’teki okulunu Constantinopol gibi güçlü bir metropolde,
talebelerin karşı karşıya kaldıkları geniş dünyanın çekiciklerine daha az
maruz, daha içerilerde bir bölgeye taşıma kararını oyladı. Böylece yetiştirilen
genç rahipler de, hizmet verecekleri insanlara daha yakın olacaklardı. Bazı
nedenlerden dolayı Merzifon çekici ve iyi bir yerdi. ve yeni yerleşim yeri
olarak ( Merzifon ) seçildi.
Bazı nedenlerden dolayı Merzifon çekici ve iyi bir
yerdi diyor, Merzifon Anatolian Koleji
Müdürü Dr.Gorge White Hatıratında.. Teşkilat dört misyona ayrılmıştı. Merzifon
Batının ortasındaydı. Kendilerine göre stratejik bir önemi vardı her halde
Merzifon’un. Ayrıca Bizans Döneminde, Başkenti Amasya olan Ermeni
Tema’sının ( ?) içinde yer alıyordu.
Merzifon ayrıca iç Anadolu’yu Samsun Limanına bağlayan kilit noktadaydı. Şehrin
kuzey-batı akropolünde Rum St. Barbara Kilisesi vardı. Her yıl St. Barbara
gününde Rumların ibadeti için kullanılıyordu.
1851’de P.O. Powers isimli misyoner Merzifon’a
gelir ve şehirde 5 gün kalarak iki Protestan Ermeni ile görüşür.
1852 yılında Amerikan BOARD Teşkilatının Merzifon’a
gelen ilk misyonerleri Maria Vest ve eşidir. 1852’de 9 Evangelist aile bir Protestan gurup olarak
tanınır. 1853’de Edwin E.Bliss
önderliğinde 10 Protestan, Merzifon’da ilk Protestan kilisesini kurarlar.
1860’da J.Y.Leonard ve eşi Merzifon’a yerleşir.
1861’de Protestan sayısı 261’e çıkar, bunların 18’i kilise üyesidir. 1863’de
E.M.Dodd ve Jhon F.Simith aileleriyle birlikte Merzifon’daki istasyon adı
verilen Koleje yerleşir.
16.09.1861 tarihinde Merzifon ve Hacıköy Protestan
Ermenileri verdikleri dilekçede Hazineden parasız mezarlık yeri isterler.
1865’de Eliza Fritcher direktörlüğünde Kızlar Okulu
açılır. İlk öğrenci sayısı 8 iken, 35’e yükselir. Eliza Fritcher 30 yıl kalır
ve Merzifon’da vefat eder. Yatılı Okulun başkanlığını daha sonra Mary D.Wight,
Jennie C. Smith, C.E.Bush Yürütürler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder