29 Eylül 2006 Cuma

Eskiçağ'da Orta Karadeniz Madenciliği



 /Özdemir Koçak
Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Eskiçağ Tarihi Anabilim
Orta Karadeniz Bölgesi maden yatakları, Eskiçağ tarihinde büyük bir öneme sahiptir. Nitekim bölgede Küre (Orta Karadeniz'in batısı ve Batı Karadeniz), Pontik Grubu (Amasya, Tokat ve Sivas kesimi) ve Giresun-Trabzon Grubu (batı sınırı Ordu'nun batısına kadar) diye adlandırılan Karadeniz Bölgesi yatakları Geç Kalkolitik Çağ'dan itibaren işletilmeye başlanmıştır.

Bölgede madencilik çalışmalarının yapıldığı önemli kesimlerden birisi Tokat yakınlarındaki Kozlu'dur. Burada M.Ö. V.Bin yılın ilk yarısında bakır elde etmek için çalışmalar yapıldığı bilinmektedir. Bu kesimde Merzifon-Gümüşhacıköy önemli bakır yataklarına sahip olan yerler arasındadır. Buralarda madencilik çalışmalarını kanıtlayan üfleç ve havanlarla, cüruf artıklarına rastlanmıştır.

Bölgedeki önemli yerleşmelerden birisi olan Samsun İkiztepe'de bulunan çok sayıda metal eserin de Orta Karadeniz Bölümü maden yataklarından elde edilen madenlerle yapıldığı düşünülmektedir. İkiztepe, Horoztepe ve Alacahöyük gibi çevre yerleşmelerde metal buluntularda ulaşılan yüksek kalite, bölgedeki erken madencilik çalışmalarının çok ileri bir düzeyde olduğunu kanıtlamaktadır.

Eskiçağ dünyasında da Orta Karadeniz Bölgesi, demir madenciliği bakımından tanınmaktaydı. Nitekim, Antik Çağ yazarları demir ya da çeliğin keşfini ve ilk kullanımını Paphlagonia ve Kolkhis arasındaki bir bölgede yaşadıkları bilinen Khalybelere atfetmektedirler. Bu kesimde üretimi yapılan madenler hem Anadolu'da ve hem de kıyıda Sinope (Sinop) ve Amisos (Samsun) gibi limanlardan Akdeniz dünyasına ihraç edilmekteydi. 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder