HELLENİSTİK DÖNEM'DE KARADENİZ:
YERLEŞİMLER, ANITLAR VE SİKKELER IŞIĞINDA PONTUS KRALLIĞI
/D. Burcu Erciyas
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yerleşim Arkeolojisi Anabilim Dalı
Karadeniz Bölgesi'nde Hellenistik döneme ait arkeolojik verilerin son derece kısıtlı olmasına rağmen, Pontus Krallığı, özellikle de VI. Mitradates dönemi hakkında tarih bilgilerimiz oldukça zengindir.
Antik kaynaklar, sikkeler ve az sayıda yazıtdan anlaşılabildiği kadarıyla, Pontus Kralları'nın yönetiminde, özellikle de Orta Karadeniz bölgesi kalkınmış ve Roma ile boy ölçüşen Mitradates bölgede sosyal ve ekonomik bir birlik yaratmıştır. Bu birliğin en önemli göstergelerinden biri kuşkusuz Pontus kentlerinde basılan aynı tipte bronz sikkelerdir. Yine Mitradatlar döneminde yaşam büyük kentlerde yoğunlaşmış, Amaseia, Amisos ve Sinope gibi kentler merkez haline gelerek bölgenin ekonomisinde önemli rol oynamıştır.
Amfora imalatı ve amforalar yolu ile deniz ticareti Hellenistik dönemde artmış, Komana ve Zela gibi tapınak devletlerini barındıran kentler Pontus'un dini yapısını oluşturmanın yanı sıra gerek Pontus bölgesine gerekse Armenia Minor gibi doğuda bulunan krallıklara ticaret merkezi olarak hizmet vermişlerdir.
Maalesef elimizde bu bilgileri destekleyecek arkeolojik veriler son derece azdır. Bölgede kapsamlı arkeolojik çalışmaların azlığı, bölgenin seramik tipleri ve kronolojisinin özellikle Klasik, Hellenistik ve Roma dönemleri için çok az biliniyor olması ve kentlerin yerleşim görmeye devam etmeleri sebebi ile yoğun tahribata uğramış olmaları bu bilgi eksikliğinin sebepleri arasındadır.
Bu doktora tezinin temel amacı, bölgeden elde edilen verileri, Ege bölgesi, adalar ve ana kara Yunanistan'dan elde edilen bulgular ışığında değerlendirerek tarihsel bir çerçeveye oturtmak ve özellikle de VI. Mitradates idaresinde Pontus'da sürekli değişen güç dengelerini anlamak ve bu bilgiler ışığında Pontus insanının sosyo-ekonomik yaşamını aydınlatmak olmuştur. Tez, cevaplandırmayı amaçladığı soruların yanı sıra, ileride çalışılmak üzere birçok sorunlu alan ve ileriye yönelik bir arkeolojik araştırma çerçevesi belirlemiştir. Bu bildirinin de amacı hem cevaplanan hem de yöneltilen bu soruları ve belirlenen alanları sunarak, bilim adamlarına tartışma imkanı yaratmak ve Pontus Krallığı'nı yeni bir çerçevede tanıtmaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder