TARİHİ
Tekkeköy ve civarında yapılan araştırmalar sonucunda paleolitik dönemden itibaren yerleşimin var olduğu öğrenilmiştir. Tekkeköy’ ün güneyinde yer alan bu yerleşimin tarihi M.Ö. 600.000-10.000 ‘li yıllara dayanmaktadır.
İlçedeki araştırmalarda Hitit dönemine ait katmanlara rastlanmıştır. Frigler ‘e ait kalıntılar da bulunmuştur.
Yöre M.Ö. 3.yy ortalarında Pontus devletinin sınırları içine girmiş, daha sonra sırasıyla Roma, Bizans ve Anadolu Selçuklu devletinin eline geçmiştir.
Selçuklular Anadolu’ya yerleşmeye başladığı zaman Bizans devletinin egemenliği altında olan yöreyi Türklere ve İslamiyet e açmak için, bölgenin önemini de dikkate alarak büyük Türk velisi Şeyh Zeynüddin’i buraya göndermiş ve bir tekke kurdurmuşlardır. Tahminen 1250-1330 yılları arasında yaşayan Şeyh Zeynüddin Kurduğu tekkede yolcuları, düşkünleri ,fakir fukarayı kazan kurarak doyurmuştur. TEKKEKÖY adının buradan geldiği söylenmektedir.
1399’da Tekkeköy Osmanlı egemenliğine girmiştir. 1402 Ankara savaşından sonra Kubat oğullarının eline geçmiştir.1419’da çelebi Mehmet Tekkeköy’ü tekrar Osmanlı topraklarına katmıştır.
Osmanlılar döneminde burada Türkler ve Bizans döneminden kalma Rum halkı barış içerisinde yaşamışlardır. Ancak I.Dünya savaşı sırasında Türk ve Rum halkı arasındaki barış bozulmuştur. Kurtuluş savaşı sonrasında yapılan Lozan antlaşması gereği buradaki Rum halkı Batı Trakya Türkleriyle yer değiştirmiştir.
COĞRAFİ KONUMU
Samsun-Ordu Karayolunun 13km.’sinde güneye doğru 1km.içeride yer alan Tekkeköy Samsun iline bağlı bir ilçedir.
Tekkeköy deresinin kılı ovasına açıldığı kesimde kurulmuştur. İlçe topraklarının üçte birini Çarşamba ovasının devamı oluşturur.
İlçenin doğusunda ve güneyinde Çarşamba,batısında Samsun merkez ilçe,kuzeyinde Karadeniz, güney batısında Asarcık yer almaktadır.
İKLİMİ
İlçede Orta Karadeniz iklimi hakimdir. Yazlar sıcak ve nemli, kışları ılık, ilkbahar ve sonbahar yağışlı geçer. En sıcak ay ağustos, ortalama 25C,en soğuk ay ocak, ortalama sıcaklık ise 7C derecedir.
SOSYO EKONOMİK YAPISI
Önemli gelir kaynakları arasında tarım ve hayvancılık yer alır. İlce topraklarının üçte biri Yeşilırmak’ın biriktirdiği verimli delta ovasının devamı olup, sulu tarıma elverişlidir. tütün en büyük gelir kaynağıdır.
İlçede yetiştirilen karalahana,marul ve diğer sebze türleri ilçede, Samsun halinde ve İstanbul’a sevk edilerek satılır.
İlçede 1944 yılında kurulan Gelemen Devlet Üretme Çiftliğinde yer almaktadır. Karadeniz bölgesinin kaliteli tohumluk ve yem ihtiyacını karşılamak amacıyla 46 bin dönümlük araziye kurulmuştur. Ayrıca bölgede teknik tarımı öğretmek ve arıcılığı geliştirmekte amaçları arasındadır. Çiftlikte meyvecilik ve fidancılık da oldukça gelişmiştir. Kümes hayvancılığı alanında da üretim yapılmaktadır. Birde tarım aletleri ve makineleri tamirinin yapıldığı atölyeleri vardır.
İlçe sınırları içerisinde yer alan Karadeniz Bakır İşletmeleri, Azot Fabrikası, Kutlu kent yöresindeki Sanayi ve organize Sanayi Bölgeleri ilçenin ekonomik alanda gelişmiş olduğunu göstermektedir.
Tekkeköy,Çarşamba ilçeleri arasında yapılan ve 1999 yılında faaliyete geçen Havaalanı ilçeye hareketlilik kazandırmıştır.
ULAŞIM
İlçeye ulaşım genellikle karayolu ile yapılır.Samsun’a uzaklığı 14 km.dir.Samsun’dan Tekkeköy’e her an araç bulmak mümkündür. Samsun-Çarşamba demiryolu da ilçeden geçmektedir.
TEKKEKÖY ÖREN YERİ
Hitit ve ilk Tunç Çağı dönemlerine ait buluntular ele geçmiştir. Bu buluntulardan; Çarkta çekilmiş deve tüyü, al renkli keramikler çoğunluktadır.
Burada bulunan mezarların ilk Tunç çağına ait olduğu saptanmıştır. Gömütlerin yanında keramik, bıçak, kama gibi gereçlerin bırakıldığı görülmüştür. Siyah üzerine ak boyayla yapılmış geometrik desenlerle süslü, dişli, yivli bezemeli kapların yanında, kabartma insan yüzlü vazolar ilgi çekici buluntulardır.
Bu mezarlardan çıkan eşyaların Anadolu da bir benzerine daha rastlanmadığı belirtilmektedir.
Tekkeköy Mağaraları: Kalkolitik dönemi sergileyen yerleşim yerleridir.Bu mağaralar doğal oluşmuş ufak mağaraların genişletilerek ve oyularak iskan edilmesi sonucu meydana gelmiştir.Ana kayanın işlenmesiyle oluşturulmuş sarnıç, burç, depo, yol ve merdiven gibi eserler de yer almaktadır. Önceleri denizin mağaraların hemen yanında başladığı, hatta mağaralardaki bazı şekillerden buralara gemilerin bağlandığı daha sonra ise Yeşilırmak’ın getirdiği alüvyonlu topraklarla kıyının dolarak denizin yaklaşık 4 km. uzaklaştığı tahmin edilmektedir. Burada Roma ve Bizans dönemine ait Kilise, Çeşme ve köprü kalıntılarına da rastlanmaktadır.
Şeyh Yusuf Zeynüddin camii ve Türbesi: Şeyh Yusuf Zeynüddin, Anadolu Selçuklu devleti zamanında yaşamış büyük islam velisidir.Gavs-ıAzam Şeyh Abdülkadir-i Ceylani hazretlerinin torunudur. Camii kendisi tarafından 1285 yılında yapılmıştır. Türbesi ise caminin bahçesinde yer almaktadır.
Çınaralan Köyü camii: Bugün sadace kuzey cephesi ayakta olan bir kiliseden camiye çevrilmiştir.
Yel değirmeni: Kutkent-Çırakman mahallesinde kendi adı ile anılan ve rüzgarı çok olan tepeye 1905 yılında Rusya’ya çalışmaya giden Rum halk tarafından yapılmıştır.
Kemerli çeşme: Kutlukent-Çırakman mahallesindedir.Halen kullanılmaktadır.
Altınkaya Kilisesi: Kutlukent - Altınkaya mevkiindedir.
Altı Pencere(Kaya Mağaraları): Kutlu kent-merkez mahallede yarık kaya mevkiindedir. Sarp kayalar üzerindedir.
Gezi ve Mesire Yerleri
İlçede Gelemen mevkiinde yer alan Costal ormanları, Karadeniz’de ender kalmış kıyı ormanına güzel bir örnektir. Burası Samsun ilindeki doğal değeri yüksek alanlardan biri olarak belirlenmiştir.
Costal mevkii doğal plajı özelliği taşımaktadır. Kıyıdaki Hacı Osman korusu ve içeriye girildikçe yüksekliği 700-800 m. civarında olan Kapaklı Pınar tepesi, Kıran tepe, Azman tepesi,sahile yakın Asarağaç Tepesi piknik ve mesire yeri olarak uygun mekanlardır.
Tekkeköy deresi vadisi doğa ile baş başa kalmak isteyen insanlar için en uygun yerlerden birisidir. Tekkeköy mağaraları ise özellikle gün batımında ilginç görüntüler oluşturmaktadır.
Kutlukent - Asarağaç mahallesi Tuzla mevkiinde 50 dekarlık ormanlık arazi piknik ve doğa yürüyüşlerine hazırlanmaktadır.
BELİRLİ GÜNLER
Genellikle Büyüklü ve kışla yöresinde panayırlar düzenlenir. Bu panayırlarda yağlı pehlivan güreş müsabakaları ve çeşitli eğlenceler yapılır.
Mayıs ayının 6. günü Hıdrellez kutlamaları yapılır. O gün kimse iş tutmaz, piknik yapılır, oyunlar oynanır, adaklar adanır.
Genellikle mübadil köylerinde kutlanan Pilav Bayramı, Çal Bayramı, Dede dağ Bayramı,Koyun yoğurt Bayramı vardır.
FOLKLORİK DEĞERLER
Yöre insanı yerli halk, dışarıdan gelenler ve mübadiller olmak üzere üç gruptan oluşmaktadır. Mübadil gelen halk kendi kültürel özelliklerini korumakla birlikte, diğerleriyle de kaynaşmışlardır.
Yörede oynanan oyunlar çok çeşitlidir. Yerli halk arasında Çiftetelli, karşılama ve horon oyunları yaygındır. Oyunlar tek davul çift zurna veya kemençe eşliğinde oynanmaktadır. Yerli halkın düğünlerde “Öndül” ve güreş müsabakaları düzenlenir.
Mübadil düğünlerinde ise konuklar bir bayrağa para asarak, koç ve dana gibi hediyelerle yola çıkar, düğün evine yaklaşırken bir haberci aracılığıyla yada havaya ateş açarak geldiklerini haber verip karşılanmak isterler. Düğün evi de onları davul zurna ile karşılamaya gider. Düğün alanına gelen konuklara ikramlarda bulunulur. Damada düğün alanında tıraş yapılırken,yakasına para asılır.
Oyunlar ise Cuguş (Zigoş), karşılama,Debreli hasan, Telgrafın Telleri, Tombul Gelin, Kamber, Hüseyin ağa,Çoban kızı, Kasap oyunları, Çiftetelli, Mevlana vb. gibi oyunlardır.
Hıdrellez kutlamalarında kızlar tarafından erkeklere yakıştırmalı maniler söylenir. Dilekler tutulur. Yapılan yöresel yemekler yenir. Genellikle mübadil köylerinde kutlanan Pilav, Çal,Dede dağ,Koyu yoğurt bayramlarında müşterek para toplanarak, köy meydanına kazanlar kurulur, komşu köylerden misafir davet edilerek yemekler yenir.
Yörede mevsimine göre yağmur duasına da çıkılır.
YEMEKLER
Yöre yemekleri arasında Kazlı Pilav, Etli yufka, Fırın kebabı, Kuskus, Düğün Çorbası, Etli kazan pilavı, Gama denilen pide, Tarhana yaygın olarak yapılmaktadır. Tekkeköy da hamsili yemeklerde yapılır. Bunlar; Hamsi Tava, Hamsili Pilav, Hamsili ekmek, Kiremitte Hamsi gibi yemeklerdir.
KONAKLAMA VE YEME- İÇME
İlçede bulunan turistik belgeli otel Çavuşoğlu oteli ve dinlenme tesisleri, Çarşamba yolu üzerinde, Tekkeköy sapağından az ileride yer alır. İlçede lokantalar mevcuttur. Kutlu kent Kirazlık mevkiinde yolculara ve yerli halka hizmet veren yeme-içme tesisleri de yer almaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder