Osmanlı Hükümeti, Fransa ve İngiltere arasında imzalanan Ticaret Anlaşmasıyla tütün ithali yasaklanarak tütün için ilk defa 1862 yılında İnhisar kuruldu.
1879'da çıkarılan "Rusumu Sitte" Kararnamesiyle tuz, tütün ve alkollü içkilerin inhisarı gelirleri yabancı bankerlere ve daha sonra 1883'de ise "Duyunu Umumiye"ye bırakılmıştır. Daha sonra Tütün İnhisarı İşletilmesi imtiyazı "Memaliki Osmaniye Duhanları Müşterek Menfaa REJİ Şirketi"ne devrolunmuştur.
Tütün, Alkollü İçkiler, Tuz barut ve patlayıcı maddelerle ilgili "İnhisar" hizmetlerini yürütme görevi 1932 yılında kurulan inhisarlar Umum Müdürlüğü'ne verilmiştir.
Tütün, alkollü içkiler ve tuz 1932, barut ve patlayıcı maddeler 1934, bira 1939, çay ve kahve 1942, kibrit 1946 yılında Devlet tekel'i altına alınmıştır. Kahve 1946, kibrit 1952, barut, patlayıcı maddeler ve bira 1955 ve tütün 1986 yılında "Tekel" kapsamı dışına çıkarılmıştır.
1941 yılından 1983 yılına kadar faaliyetlerini TEKEL Genel Müdürlüğü olarak yürüten Şirketimiz ve bu tarihte Kamu İktisadi Kuruluşu (KİK) haline getirilmiş bu süreç içinde ayrıca Afyon Alkoloidleri hizmetlerini yürütme görevi de verilmiş ancak 1984 yılında bu görev geri alınmıştır.
11 Mart 1987 tarihinde Şirket Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TEKEL) adını almıştır. (....)
Kronoloji
1862- Tuz talimatnamesi ile tuz tekeli oluşturuldu.
1862- Tütün ithalatı yasaklandı.
1874- "Duhan Resmi Hakkında Nizamname" uyarınca tütünde bandrol usulü uygulanmaya başlandı.
1879- 22'nci teşrin 1879 tarihli sözleşme ile Rüsumu Sitte İdaresi kuruldu.
1881- Muharrem Kararnamesi ile Duyuru Umumiye İdaresi kuruldu.
1883- Memalik-i Osmaniyye Duhanları müşterekül-menfaa Reji Şirketinin kurulması için anlaşma imzalandı.
1884- Reji Şirketi faaliyete başladı.
1884- Cibali Sigara Fabrikası Kuruldu.
1884- İzmir Sigara Fabrikası kuruldu.
1895- Adana Sigara Fabrikası Kuruldu.
1897- Samsun Sigara Fabrikası kuruldu.
1905- Bomonti Bira Şirketi kuruldu.
1906- Çamaltı Tuzlasının kurulmasına karar verildi.
1920- "Men-i Müskirat Kanunu" nun kabulü ile alkollü içki kullanımı yasaklandı.
1921- Yabancı Şirket ve Duyun-ı Umumiyenin Yetki ve Gelirleri Kısıldı.
1923- "Reji" Şirketinin Bütün Mal Varlığı, Hak ve Vecibeleri Devlete İntikal Etti.
1925- Tütün ve Tütünle İlgili Hizmetlerin Devlet Tarafından Yürütülmesi Kararlaştırıldı.
1926- Tütün ve tütün Mamulleri ile Alkollü İçkiler İnhisar Altına Alındı. Alkollü İçki İnhisarının İşletilmesi önce Polonya ve sonra bir Türk Şirketine Verildi.
1927- 1071 Sayılı Yasa ile Alkollü İçkiler tekeli idaresi tekrar hükümete verildi.
1928- Duyunu Umumiye'nin Hukuki Varlığına Son Verildi.
1930- 1701 Sayılı "Tütün İnhisarı Kanunu" kabul edildi.
1932- Tütün-Tuz ve Alkollü İçki İnhisar İdareleri "İnhisarlar Umum Müdürlüğü"nde Birleştirildi.
1934- Barut ve Patlayıcı Maddeler İnhisar Altına Alındı.
1938- 3437 Sayılı "tütün ve Tütün İnhisarı Kanunu" kabul edildi.
1942- 4250 Sayılı "İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu" çıkarıldı.
1946- TEKEL'in adı "TEKEL Genel Müdürlüğü" oldu.
1946- 4857 Sayılı Yasa ile kibrit ve çakmak tekelinin işletilmesi hakkı TEKEL Genel Müdürlüğü'ne devredildi.
1952- Kibrit de devlet tekeli kaldırıldı.
1955- Barut ve benzeri patlayıcı maddeler ile fişeklerde Devlet tekelinin işletilmesini TEKEL'in görev alanından çıkaran 6551 sayılı Yasa kabul edildi.
1961- TEKEL'in tütün üreticisini destekleme görevini yeniden düzenleyen 196 sayılı "Ekici Tütünleri Satış Piyasalarının Desteklenmesine Dair Kanun" kabul edildi.
1962- Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası kuruldu.
1969- 1177 sayılı "Tütün ve Tütün Tekeli Kanunu" kabul edildi.
1970- Şanlıurfa Suma Fabrikası kuruldu.
1972- Yozgat Bira Fabrikası kuruldu.
1973- Çay tekelinin işletilmesi TEKEL'in sorumluluk alanından çıkarıldı.
1984- TEKEL yabancı sigara ithalatına başladı.
1984- TEKEL bir "Kamu İktisadi Kuruluşu" statüsünü kazandıran 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname çıkarıldı.
1986- Özel Sektöre "TEKEL" ile Ortaklık Şartıyla, Sigara Üretim İzni Verildi.
1987- Kurumun daha önce "TEKEL İşletmeleri Genel Müdürlüğü" olan adı, kısaca TEKEL olmak üzere "Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü" olarak değiştirildi.
1991- Sigara üretimi, ithalatı ve satışı belli şartlarla serbest bırakıldı.
1995- Alaşehir Suma Fabrikası kuruldu.
2001- Tütün, Tütün Mamulleri Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun 05.02.2001 tarih ve 2001/06 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alındı.
2002- 4733 sayılı Kanun ile İktisat Devlet Teşekkülü Statüsü ile yeniden yapılandırılarak TC.Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na devredilen Tütün, Tütün Mamulleri , Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü 4046 sayılı Kanunun 20. maddesi gereğince "TÜTÜN, TÜTÜN MAMULLERİ TUZ VE ALKOL İŞLETMELERİ ANONİM ŞİRKETİ"ne dönüştürüldü.
2002- 4733 sayılı kanun ile Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu kuruldu.
2003- Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın 02.06.2003 tarih ve 527 sayılı Olur'ları ile Sigara Sanayii İşletmeleri Müessesesi , Sigara Sanayii İşletmeleri ve Ticareti A.Ş.'ne; Alkollü İçkiler Sanayii Müessesesi, Alkollü İçkiler Sanayi ve Ticareti A.Ş.'ne; Pazarlama ve Dağıtım Müessesesi; Alkollü İçkiler Pazarlama ve Dağıtım A.Ş. ile Sigara Pazarlama ve Dağıtım A.Ş. olarak yeniden yapılandırıldı. Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun 22.12.2003 tarih ve 2003/85 sayılı Kararı ile Alkollü İçkiler Sanayii ve Ticareti A.Ş.'nin en yüksek teklifi veren Nurol, Limak, Özaltın, Tütsab konsorsiyumuna satılmasına karar verildi.
2004- Alkollü İçkiler Sanayii ve Ticareti A.Ş. 27.02.2004 tarihinde İhaleyi kazanan Nurol, Limak, Özaltın, Tütsab konsorsiyumuna satışı yapılarak devredildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder