Yılmaz ELMAS’IN GÜNLÜĞÜNDEN: 25 XII 1957
Gödellenmiş Dede Keşkeği var, yer misin?
Geyikkoşan ve türbe yanında ve Dede kuyusunda köylüler senenin belirli zamanlarında (Geyikkoşanda 6 Mayıs) yağmur duasında ve belirli dede günlerinde köyce keşkek pişirip kasaba da dahil halka dağıtır yedirirler.
...... ve köylüler keşkeğe katılmak üzere tavuk ve oğlak kuzu hediye ederler. Oyunlar oynanır, keşkek pişirilir ve dağıtılır. Gödellenmiş keşkek, yağlı, eti bol ve çok güzel yenecek hale gelmesiyle herkese, dede ziyaretine gelenlere bedava dağıtılır.
Birgün iki arkadaş sinemaya gidecek olurlar. Arkadaşın biri; “Sinema biletlerini sen alsana”der. Diğeri de; “Gödellenmiş dede keşkeği var, yer misin?” der ve zamanla da herkesin ağzına düşer. Bedavadan geçinmek isteyenlere bu tabir kullanılır.
Geyikkoşan; Geyikkoşan’da bir dede varmış ve burada kendisi yaşarmış yanında ormanlıkta var. Dede tarlada bir çift geyikle çift sürer bunu da biri görür ve başkasına söyler söylemez gözleri kör olur. Şimdi 60-70’lik ihtiyarlar gözleri kör olanı biliyor.
Dedenin yanında bulunan ağaçlıkta bulunan ağaçlara kimse dokunamaz. Halk bu ağaçlara ilişmeyi iyi görmez. Bu inanış artık kalkmış vaziyette. Dedenin türbesinde geyiklerin boynuzları hala durmaktadır. Bu mevkiye bu isim bundan dolayı verilmiştir. Şimdi burası Alaçam ve Bafra’nın yazları mesire yeridir.
“Hazır keşkeği baban da yer” tabiri “Gödellenmiş dede keşkeği var, yermisin?” tabiriyle aynıdır.
Yaş peştamal gibi sardı
Konuşma ve sohbet arasında bir mevzuda konuşulurken içlerinden bir mevzu ile ilgili ve çok yerinde bir söz söylediği zaman “yaş peştemal gibi sardı” derler.
Nereye koyduk jandarmayı, jandarma nerde kaldı?
Bu da tamamen ‘yaş peştemal gibi sardı’ tabirinin söylendiği durumların aksine durumlarda söylenir. Bir mevzuda konuşulurken mevzunun tamen aksine bir söz söylerse bu tabir kullanılır. Bu daha ziyade gençler arasında kullanılır ve dışarıdan gelme bir tabirdir.
Senin dediğin asma kabağı o da mayısta yetişir
Konuşma sırasında bir mevzu veya konuşmada pireyi deve yaparcasına şişirerek konuşursa “Senin dediğin Asma kabağı o da mayısta yetişir” ya da “Senin dediğin Ahlat o da Hindistan’da yetişir” denir.
Sana laf anlatmak deveye hendek atlatmaktan zor
Bu tabir inatçı, ikna olmayanlara karşı kullanılır.
Bırak tıraşı- tıraş yapma- yeni tıraş oldum
Bir kimse diğer birini överse bu tabirleri kullanır. Bir şeyi fazla överse “Bırak tıraşı”denir.
Dişim ağrıyor-nassın anam!
Sigarasız kalındığı veya parası bulunmadığın zaman kahvede veya sinemaya giderken arkadaşına bu tabirle sigarasız olduğunu ve canının sigara istediğini yahut sinemaya gidecek, kahve içecek parasının olmadığını arkadaşına bu tabirlerle anlatır.
Morum-Taş tutmam-Bakır gibi
Bu tabirde ‘Dişim ağrıyor-nassın anam’ tabirlerine karşı sorduğu arkadaşta parasız veya sigarasız sa bu tabirleri kullanır. Var ise arkadaşına “iyiyim anam, atom gibiyim, bomba” diyerek varolduğunu bildirir.
Doktorun tavsiyesi var
Bu da sigara içenler arasında kullanılır. Arkadaşlarının içtiği sigarayı bilirse (Kulüp, Bafra, Gelincik, İkinci gibi...) arkadaşlarından biri sigara ikram ettiğinde ikram ettiği sigarayı içmese “Doktorun tavsiyesi var”der ve o sigaradan olan çıkarır ikram eder.
Analık gibi yerim (-yedi)
Bir kimse bir yerden büyük bir menfaat sağlarsa bedavadan yahut dayak yerse “Analık gibi yedi” denir.
Ağır ol inecek var-Ağır ol hakim bey!
Bu tabir Hasan diye bir sarhoştan kalmıştır. Bir gün fazla içkiden ve yolsuz hareketlerden Hasan bir gün mahkemeye düşer. Duruşma sonunda Hasan’a ceza verilir ve karar okunurken 21 gün hapis olacağını işitir bunun üzerine “Ağır ol hakim bey” der. Bunun üzerine hakim, ne söyleyecek diye merak eder ve sorar Hasan da: “10 gün daha ilave edin” der. Hakim“niçin” diye sorar Hasan da“21 gün olursa hapishanede tayın benden, 31 gün olursa tayın hükümetten ” diye cevap verir. Bunun üzerine bu tabir hala kullanılmaktadır.
Allah dee!
Konuşma arasında biri kendini överse ona “Allah de!” diye kendini övdüğü hatırlatılır ya da konuştuklarının hakikatle ilgisi yoksa bu tabir kullanılır. Bunu çıkaranlar Ünal Yılmaz ve Alaaddin Demir. Bu tabir gençler arasında bir kaç sene sürmüş fakat şimdi eskisi kadar kullanılmamaktadır.
Ot çöp tanga tunga fayt fuyt
Eğlence ve kumar oyunlarında aradığı iyi bir kağıt geldiğinde keyiflendiğini bildirmek için yahut karşısındaki oyuncuyu kızdırmak için “Ot çöp tanga tunga fayt fuyt” der. Sonra gençler güzel bir kız gördüklerinde de aynı tabiri kullanırlar.
(Bu malzemeleri Alaçam’ın içinde oturan Ünal Yılmaz’dan derledim...)
/Yılmaz ELMAS
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder