1924 – Samsun’da 15. Tümen subaylarıyla
Ziyaretcilerimizden Yardım Talebi
Samsun'da bulunan 15. Tümen Kurtuluş Savaşına katılmak üzere Bölgeden ayrılmıştır. Bu Tümenimiz ve Ayrıca, Makineli Tüfek takım Komutanı Teğmen Hamdi hakkında detaylı bilgisi olanlar varsa ve lütfen yardımcı olurlar ise minnettar kalacağız.
"Ben o zaman 20-22 yaşlarında idim. Rumlar bize aman vermiyorlardı, hatta evlerimizden bile çıkamıyorduk. Rumlar azmış ve Rum Pontus Hükûmetini kurmak için komiteler meydana getirmişlerdi. Biz Rumların vaziyetleri karşısında bocalayıp duruyorduk. Silahımız yoktu ama buna rağmen biz gençler boş durmadık. Çevremizdeki köylerden gençler topladık; özellikle bileği kalın gençlere sorumluluk verdik. Ve biz de Rumlara dirlik vermemeye başladık." (O günkü faaliyetlerde bizzat görev alan Recep Ünlü)
Rum Pontus çetelerinin saldırıları şiddetlenince, bu durumu ulusal onura yediremeyen Samsun'daki 15.Tümen Makinalı Tüfek Takım Komutanı Mülazım (Teğmen) Hamdi Efendi birliğinin bütün erlerini, silah ve cephanesini yanına alarak 17-18 Mart gecesi dağa çıktı. Mahmur Dağı'na doğru Rum çetelerinin üzerine yürüdü. Bu durumdan kuşkulanan Rum Pontus çetelerinin liderleri İngilizlerden, büyük bir yaygara ile güvenliklerinin sağlanması için yardım istediler. 19 Mart günü Samsun açıklarında bekleyen bir İngiliz gemisinden kente 100 asker çıkarıldı. Teğmen Hamdi birlik komutanının uyarıları ile birliğe döndü ise de onun bu davranışı İngilizlerce İstanbul'a Osmanlı Hükûmetine şikâyet edildi. Bu durum Türklerin soykırıma geçtikleri biçiminde duyuruldu. Türklerin Rumları öldürme hazırlığı içinde oldukları yalanları ile dolu raporların işgal kuvvetlerinin temsilcilerine bildirmesi "Canik Bölgesi Asayiş Dosyası" adıyla bir raporun hazırlanmasına neden oldu. Aynı günlerde İtilaf Devletleri sadarete başvurarak Samsun ve civarında bulunan Rum köylerine Türk çetelerince saldırıldığını, hükümetin güvenliği sağlamaması hãlinde söz konusu bölgeyi işgal edeceklerini bildirince, kaygılanan Damat Ferit Paşa, Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Beyin tavsiyesi ile bölgeye Mustafa Kemal Paşayı göndermeyi kararlaştırdı.
"Samsun'daki subaylar arasında sözde Padişah taraftarlığı varmış "
İstanbul'dan gelen yolculardan ve gazetelerden, işgalin ikinci günü, elkonmuş olan binaların hepsinin boşaltıldığı, Salih Paşa'nın yerinde olduğu, Âyân Meclisi'nin görevine devam ettiği ve son cuma selâmlığında, Harbiye ve Bahriye Nâzırları da hazır bulunarak, gerekli törenin eskiden olduğu gibi yapıldığı anlaşılmış...» «Şu duruma göre, İstanbul'da bir hükûmet varken, bu hükûmetin haberi olmadan yapılan işler nedir?» diyorlarmış. Subayların bu düşünce ve davranışlarını bildiren 15'inci Tümen Komutanı şu görüşleri ileri sürüyordu:
«Burada bir subayı hapsetmenin olağanüstü bir durum yaratması düşünülemez. Ancak, bundan yararlanarak Anadolu üzerine yürümek gibi olaylar meydana gelecektir. İzmir cephesinde Kuva-yı Milliye'ye nasıl hizmet gördürüldüğünü bilemiyorum. Zannederim, bunlar para ile çalıştırılmaktaymış.
Bir savaş çıktığında, bütün halka maaş verilemeyeceği meydanda olduğundan, Kuva-yı Milliye adı altındaki mevcut kuvvetten orada da hiçbir kuvvet kalmayacağına eminim.
Ordu birliklerine gelince, şimdiden firar olayları başlamıştır. Parasızlık böyle devam ettikçe ve İstanbul'da merkezî hükûmet bulundukça subaylardan bile şüphe ederim.» Bundan başka, 3'üncü Kolordu Komutanı Selâhattin Bey, vermiş olduğumuz talimat gereğince, Amasya'ya gelen kontrol memuru Forbes adındaki yüzbaşıyı tutuklamış. Samsun'a bir İngiliz temsilcisi yüzbaşı gelmiş.
Devrime giden yolda ilk adım
Mustafa Kemal, arkadaşları ile birlikte hafif bir kahvaltı yapıp, mutasarrıflığa gitti. Mutasarrıf Ekrem Bey. Türk-Rum ilişkilerine ve kavgalarına yönelik sorulara verdiği cevaplarda eyyamcı bir idareci tipini çiziyor, hep Türkleri haksız buluyor, İmir Valisi Kambur İzzet gibi," Benden sonra tufan" felsefesi içinde gün geçirmeye eğilimli görülüyordu. Sorunlar ve sancılar içindeki Samsun'da daha genç ve dinamik idareciye ihtiyaç vardı. Mustafa Kemal, Dahiliye Nazırı ( İçişleri Bakanı ) Mehmet Ali Bey'den bu değişikliğin yapılmasını çok geçmeden istedi.
Aynı gün, Samsun'da bulunan 15. Tümen Komutanı'nın görüşlerini de, kendininkilerle ters düştüğünü gördü ve Sivas'taki 3. Kolordu' nun başına geçirmek üzere getirdiği Albay Refet (Bele) Bey' i Tümen Komutanlığı makamına oturtuverdi.
Böylece Samsun, onların eline geçmiş demekti. Yeni mutasarrıf Hamit Bey gelinceye kadar, vekaleten o makama da Refet Bey bakıyordu. (Bu tümen komutanı daha sonra Mustafa Kemal'in emrinde Kurtuluş Savaşı'na katılacak ve generalliğe yükselecektir.)
Şükrü Naili Gökberk
Korgeneral Şükrü Naili Gökberk (1876, Selanik -1936, Edirne) Türk asker. Kurtuluş Savaşı komutanlarından ve siyaset adamı. Bursa, Eskişehir ve nihayet İstanbul'un düşman işgalinden kurtuluşu sırasında Türk ordusunun başında şehre giren Kurtuluş Savaşı kahramanıdır.
1876'da Selanik’te doğdu. 1899'da Harp Okulu’nu 1902'de Harp Akademisi’ni bitirdi ve Genelkurmay yüzbaşı olarak Selanik'te görev aldı.
14. Tümen kurmay başkanıyken Balkan Savaşı’na katıldı. 1920'de 49. Tümenle Kırklareli bölgesinde Yunanlılara karşı savaşan Şükrü Nail daha sonra Kurtuluş Savaşı’na katılmak üzere Anadolu'ya geçti. 15. Tümen komutanıyken Eskişehir ve Sakarya savaşlarına 3. Kolordu komutanı olarak da başkomutanlık Meydan Muharebesine katıldı.
1922’de tümgeneral oldu. Eskişehir ve Bursa'yı düşmandan temizledikten sonra Bandırma’yı da geri alan Naili Paşa, Lozan Barış Anlaşması’nın yürürlüğe girmesinden sonra Kolordusuyla birlikte İstanbul'a girdiğinde sevinç gösterileriyle karşılandı.
1926'da korgeneralliğe yükseldi. 1934'te kolordu komutanıyken emekliye ayrılan Gökberk, 1935'te İstanbul'dan milletvekili seçilerek TBMM'ye girdi. 26 Ekim 1936’da Edirne'de hayatını kaybetti. Mezarı, Ankara'daki Devlet Mezarlığı'ndadır.
Şükrü Naili Bey’in Nazire Hanım ile evliliğinden Turgut, Macit (d.:1908), Saadet (d.:1909) adlı üç çocuğu olmuştur.
General Rasim Sengir
1886 yılında Edirne’de doğdu. 1919-1923 yıllarında katıldığı Türk Kurtuluş Savaşı’nda Büyük Taarruz’da Binbaşı rütbesi ile 15’inci Tümen Kurmay Başkanlığı görevinde bulundu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder