OSMANLI FETHİ ve İDARESİ'NDE RİZE BÖLGESİ
YENİ TÜRK GÖÇLERİNİN YERLEŞTİRİLMESİ
(Karaman/Konyalı, Akkoyunlu, Dulkadırlı)
Fatih II.Sultan Mehmed, Komninoslu bir anadan doğan ve Komninoslardan evli olup, Turabozan Takfurluğunun müttefikiki olan Akkoyunlu Padişahı Uzun Hasan'a rağmen, 1461 yazında ordusuyla gelince, son Takfur "eman" ile savaşsız teslim oldu.
Daha önce şehirdeki Rumların çoğu ve çevredeki Rum köylülerinin bir takımı, Kırım'a göçüp, orada yerleştiklerinden, 1475 de Kırım liman şehirleri Venedik ve Cenevizlilerden alınıp, ilk tahrir yapılırken, bunlar "Turabuzoniyan" diye yazıldığı görülüyor. Aynı 1461 yılında, doğuda Çoruk ağzına kadarki yerler ve arada Rize'de savaşsız fethedilerek, bütün buralar, yeni kurulan "Turabozan Sancağı"na bağlandı.
Şehir ve kasabalara gönüllü ve sürgün olarak Çorum, Amasya, Tokat ve Samsun bölgelerinden Türkler getirtilerek vergilerden muaf olarak 1464 yılına kadar yerleştirildi. İkinci Fatih çağı iskanı, 1466 da Konya/Karaman Eli fethedildikten sonra, şehir ve kasaba halkını çoğu İstanbul'a, azı Turabozan Sancağındakilere ve köylülerde, Rumeli ile Turabozan Rize köylerine yerleştirildi. Bu yüzden, her iki iskan sırasında gelen Müslüman Türkler, buralardaki Kıpçaklı ve yerli ahaliyi, gönüllü Müslümanlığı kazanırken, Osmanlı vergi defterlerinde, kimlerin hangi göçmenin irşadiyle Müslüman olduğu işaret edilmiştir.
GURBETÇİLİK
Y. Mühendis Rahmi ARER'in "Türkiyede Çaycılık ve Turistik Sosyal Kültürel Ekonomik Rize" isimli 1969'da basılan eserinden alınmıştır. Teşekkürler
Tabiatın cömert olmayışı eski devirlerde Rizeli'yi gurbete çıkarmak zorunluğunda bırakmıştır. 1914 Harbinden önce daha çok dış memleketlere olan gurbete göç, İstiklal harbinden sonra Türkiye içine yönelmiştir. Bugün Samsunun köy ve merkez nüfusunun %30'u İstanbul'da 300 bin, Ankara’da 150 bin civarında Rizeli bulunduğu meydandadır. Buralarda ev, yurt ve ticarethane sahibi oldukları halde çoğu doğduğu diyarla bağını kesmemiştir. İzmit ve Sakarya vilayetlerinde, Yalova, İzmir ve Bursa çevrelerinde büyük topluluklar halindedirler. Vilayet nüfusunun üç mislinden fazla Rizeli, Türkiye’nin çeşitli diyar, şehir ve kasabalarında yerleşmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder