Samsun Araştırmaları: Mobil Santral TBMM' de -II

(10/29,31) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu Raporu

1. GİRİŞ

Genellikle dağlık ve ormanlık bir yapıya sahip olan bölgede başlıca bitki örtüsünü orman ağaçları teşkil etmektedir. Alaçam, Çarşamba, Kavak, Vezirköprü ve Ayvacık ormanları en önemlileridir. Orman ağaçları olarak pelit, çam, gürgen, meşe ve kayın ilk sıraları almaktadır. Bunlardan başka kavak, söğüt, kestane, akasya ve çınar ağaçları da vardır. Karadeniz’e ayrı bir özellik veren bu bitki örtüsü yapılan yanlış ve yasak kesimler yüzünden bir hayli azalmıştır.

Ormanlık alanlar, Köse Dağları'nın iç şevlerinde yer alan Kunduz Ormanı (Vezirköprü), Karadeniz'de ender kalmış kıyı ormanına örnek olarak Costal Ormanı diğer adıyla Hacıosman Ormanı Tabiatı Koruma Alanı (Tekkeköy), Samsun Çakırlar Korusu, Arkeolojik sit alanı içerisinde yer alan Tekkeköy mağaralarının bulunduğu vadi, Ayvacık ve Salıpazarı orman alanları, Terme Miliç çayı ve Simenit Ak Göl ve çevresidir.

Kızılırmak deltasındaki göller, bataklık alanlar, altı subasan ormanlar, kuşlar için nemli kuluçka alanlarıdır. Kışlama ve konaklama için de geniş alanlara sahip olan Kızılırmak deltası ornitolojik yönden büyük önem taşımaktadır. Deltada yer alan Balık Gölü'nde tabanı su basan ormanlar çeşitli kuşlar için önemli bir kuluçka alanıdır.

Hacıosman Ormanı Samsun İlinin Tekkeköy İlçesi’nde bulunmaktadır. 120 hektar bir alana sahiptir. Su basar ormanlardandır. Üzerinde yok olma tehlikesinde olan ağaç türlerini barındırır. Bu nedenle türleme ve dünya literatürüne geçmiştir. Dünya çapında eşsiz ve tehlikeye maruz bir alüvyal orman ekosistemidir.

Samsun ili özellikle 2001-2002 ile 2002-2003 yıllarında kükürt dioksit açısından 1. derece kirli iller arasında yer almaktadır. İlde ısınma döneminde (ekim-mart) yoğun bir hava kirliliği sorunu yaşanmaktadır. Sorunun kaynağını ısınma döneminde kullanılan yakıtlar oluşturmaktadır.

2. BÖLGE HAKKINDA GENEL BİLGİLER

2.1 Coğrafik Yapı

Karadeniz sahil şeridinin orta bölümünde Yeşilırmak ve Kızılırmak nehirlerinin Karadeniz'e döküldükleri deltalar arasında yer alan Samsun ili 9.579 km2'lik bir yüzölçümüne sahiptir.

Samsun ili yeryüzü şekilleri bakımından üç ayrı özellik gösterir. Birincisi güneydeki dağlık kesim, ikincisi; dağlık kesimle kıyı şeridi arasında kalan yaylalar, üçüncüsü; yaylalarla Karadeniz arasındaki kıyı ovalarıdır. Kızılırmak ve Yeşilırmak akarsularının delta alanlarında oluşmuş kıyı ovalarında, yurdumuzun tarımsal potansiyeli en yüksek ovalarından Bafra ve Çarşamba ovaları yer almaktadır. İl alanının güneyi Canik dağları ile kaplıdır. İlin yüzölçümü ülkenin % 1.2' sini oluşturmaktadır.

Samsun İli genelde pek yüksek olmayan plato ve dağlardan oluşan topoğrafik yapı göstermektedir. Kuzey Anadolu sıra dağlarının yükseltileri il topraklarında en düşük seviyeye iner. İlin güneyinde yer alan sıra dağlar basık olup Karadeniz Bölgesi'nin iç kesimlerine geçit verirler. İl sınırları içinde doğu-batı doğrultusunda uzanan iki dağ sırası bulunmakta olup bunlar il topraklarının güney-doğusunda Canik Dağları ve batı kesimde ise Çangal Dağlarıdır. İl topraklarının iç kesimlerinde Kızılırmak ve Yeşilırmak arasında ayrıca Canik ve Çangal Dağlarında bir çok tepe bulunmaktadır. İlin en yüksek noktası 2062 m. ile Akdağ' dır. Kunduz Dağı, Bünyan Dağı, Sırçalı Dağı, Yurd Dağları ilin diğer yükseltileridir. Doğu-batı yönünde uzanan mezosoik yaşta olan Canik Dağları kıvrımlı bir dağ silsilesi görünümü vermektir.

2.2 Jeolojik Yapı

Samsunda genç delta ovalarında alüvyonlar bulunmakla birlikte dik yamaçlarla ayrılmış taraçalarda eski alüvyonlar görülmektedir. Güneydeki dağlık kesime geçiş alanı neojen yaşlı, killi-kireçli tortularla kaplıdır. Kıyı dağları kratese lavlarından oluşmuştur. Aynı dağların iç kesiminde killi-çakıllı tortular bulunur. İç kesimlerde neojen tortular ve yer yer alüvyonlarla kaplı ovaların güneyinde de 1. ve 2. zaman yaşlı ve kıvrımlı kayaçlar kratese ve eosen filizlerine rastlanır. Geniş alanlarda ise yeniden volkanik oluşumlar görülmektedir. Samsun' da eosen, kratese ve neojen dönemli oluşumlara sıkça rastlanmaktadır. İl topraklarının güney sınırında Göksu ile Yeşilırmak'ın birleştiği alanda üst kratese yaşlı oluşumlar geniş alanlara yayılır. Abdal Irmağının doğusunda eosen oluşumlarına rastlanır. Yeşilırmak havzasının doğusunda devam eden bu oluşumlar genelde gre, marn ve konglameradan ibarettir. İlin kuzeyi tümüyle halosen yaşlı yeni alüvyonlarla kaplıdır. Bu alanlarda Yeşilırmağın taşıdığı kum-çakıl ve bloklar izlenmektedir.

Samsun çevresi: Akiferleri teşkil eden jeolojik formasyon, Mert ve Kürtün Irmaklarına ait alüvyal malzeme ile sahil boyunca kıyı düzlüğünün meydana getiren karasal ve denizsel çökellerdir.

Mert Irmağı Alüvyonu: Mert ırmağı düzlüğünde açılmış sondaj kuyularından elde edilen neticeler ile jeofizik veriler alüvyon kalınlığının 10-40 m arasında değiştiğini göstermektedir. Malzeme umumiyetle çakıl, kumlu iri çakıl, bloklu çakıl yer yerde kil adeselerinden meydana gelmektedir. Çakıl çoğunluğu volkanik ve filis serisine ait olanlar teşkil eder. Yuvarlak kısmen de köşelidir. Blok çapları 50 cm.ye kadar çıkar. Mert ırmağı boyunca sahilden itibaren Ködekli köyüne kadar ortalama 0.8-1 km, bu köyden itibaren güneye doğru 250-350 m genişliğinde devam eden alüvyal saha 20 km kadar uzanan dar bir şerit meydana getirir.

Kürtün Irmağı Alüvyonu: Yataktaki kalınlığı 10-26 m arasında değişen alüvyal malzeme kumlu kil, kil, çakıl, bloklu çakıl ve killi çakıl seviyelerinden meydana gelmiştir. Alüvyal saha kürtün vadisi boyunca 250-350 m genişliğinde 10 km uzunluğunda bir şerit teşkil eder.

Atakum Sahil Düzlüğü: Kürtün ırmağı delta düzlüğünün batıya doğru olan devamında güney batı-kuzey doğu istikametinde Atakum sahil şeridinde yer alır. Bu düzlük kısmen karasal kısmen de denizsel, menşeili malzemeden oluşmaktadır.

2.3 Toprak Özellikleri ve Arazi Sınıfları

Samsun İl topraklarının büyük bir kısmı taşınmış topraklardan oluşmaktadır. İl'deki Kızılırmak, Yeşilırmak ve Samsun ovaları birikinti alanlarından oluşmuştur.

Yeşilırmak Deltası toprakları ince taneli ve killidir. Bu topraklar geçirimli olup bol kumludur. Bunlar tarıma elverişli, kimyasal ve organik maddelerce zengindir. İlin güney kesimi Gre Marn ve kil tabakaları ile örtülü olup sürekli değildir. Daha güneye gidildiğinde çıplak görünümlü alanlar görülmektedir. 800-900 m yükseklikteki kuşakta ise, podzolik topraklara rastlanmaktadır. Bu topraklar özellikle bol yağış alan kesimlerde, topraktaki bazların yıkanmasından oluşmuştur. Daha yükseklerde podzolik toprakların yerini kahverengi ve kalkersiz topraklar alır. 500-700 m. yükselti kuşağında üst tabakadaki kalsiyum karbonat yıkanarak, alt tabakada birikmiş ve organik maddelerce zengin olan kestane rengi topraklar oluşmuştur.

İlde bu topraklar dışında alüvyon ve hidromorfik alüviyonel topraklar bulunmaktadır. Yeşilırmak havzasında geniş alanlar kaplayan kahverengi orman toprakları da vardır. Yeşilırmak havzasının kuzey doğusunda yüksek dağ-çayır topraklarına rastlanır. Gri- kahverengi topraklar, Kavak ve Çarşamba ilçelerinde geniş alanlar kaplamaktadır. Yer yer sarı-kırmızı podzolik topraklara da rastlanmaktadır. Alüviyal topraklar, Kızılırmak Havzasında çoğunlukla Bafra Ovasında geniş alanlara yayılmıştır. Bunlar verimli toprakları oluşturmaktadır. Bu topraklar genellikle kalkerli olup, bol yağış alan kesimlerde de kireçlenmelere rastlanmaktadır.

İl toprakları kullanım açısından %98 oranında tarıma elverişli niteliktedir. Toprakların % 46.6'sı ekili-dikili, % 48'i orman ve fundalıklarla, % 3,3'ü ise çayır ve meralarla kaplıdır. Tarıma elverişsiz alanlar ise % 2 gibi az bir alanı kaplamaktadır.

Erozyon: Ülkemizin çoğu yerinde olduğu gibi Samsun ilinde de en yaygın sorun su erozyonudur. Bu sorundan çok az etkilenen veya hiç etkilenmeyen alanlar çoğunlukla alüvyal ve hidromorfik topraklardan oluşan taban arazileridir. Orta derecede erozyona uğramış topraklar % 28 lik bir oran teşkil etmektedir. Orta derecede erozyon, hafif hatta düze yakın eğimlerden başlayarak sarp eğimlere kadar etkisini göstermektedir. Dik ve çok dik eğimli arazilerde, genellikle eğim çok dik, toprak sığ ve arazi sınıfı VI. dır. Orta derecede erozyona maruz diğer araziler fındıklık, mera ve az yoğun yerleşim yerleridir.

İl topraklarının % 51.9 unu oluşturan dik eğimli yerlerde hiç bir koruma önlemi alınmaksızın otlatma ve tarım yapılması sonucu erozyon şiddetlenmiştir. Doğal bitki örtüsü aşırı derecede tahrip olan meralarla, bir kısım kuru tarım arazisi den oluşan % 0.4 oranındaki alan çok şiddetli derecede erozyona maruz kalmıştır.

Toprak Sığlığı: Topraklarda, köklerin geliştiği ve bitki besin maddelerinin temin edildiği bölgenin derinliği önemlidir. Bu bölge derin olursa toprakların bulunduğu iklime adapte olabilen her türlü kültür bitkisini yetiştirmek mümkün olmaktadır. Halbuki İl topraklarını hemen hemen 2/3 ü böyle bir derinlikten yoksundur. Ancak % 20.2 sinde derinlik 90 cm den fazla olup, bunlarında % 18.4 ü düz ve düze yakın eğimlerde ve II. Sınıf olup kuru tarımda kullanılmaktadır. Orta derin topraklar, % 13.9 luk bir kısmını oluşturmaktadır. Daha çok orta erozyon hüküm sürmektedir. Bunların % 70.6 sı kuru tarım ve % 26.8 i orman ve fundalık örtüsü altındadır. Araziler daha çok III. ve IV sınıftır.

İl içinde en geniş yayılışı % 39.6 lık oranları ile sığ topraklar göstermektedir. Bu toprakların % 76.6 sı çok dik ve % 13.5 i dik eğimlerde yer almaktadır. Bunlar orta ve şiddetli erozyona uğramıştır. Arazi sınıfı çoğunluğu VI. ve VII sınıftır. Çok sığ topraklar % 25.8 lik bir orana sahiptir. Bu derinlikteki toprakların yer aldığı arazilerin % 93.7 si çok eğimli olup, çoğu şiddetli erozyona maruz kalmıştır. Sığ topraklar orman, funda ve mera bitkilerinin su besin maddeleri ihtiyacını tam olarak karşılayamadığı için gelişmelerini kısıtlar.

Taşlılık ve Kayalılık: Samsun İlinde, toprak işlemeye ve bitki gelişmesine zarar verecek derecede taşlı veya kayalılık ihtiva eden topraklar % 36 lık bir orana tekabül etmektedir. Taşlılık ve kayalılık hem yüzeyde hem de profilde olabilmektedir. Profil artıkça toprak materyali azalacağından toprakların su ve bitki besinlerini tutmak gücü azalır. İl içinde taşlılık çoğunluk çok dik ve çok sık topraklarda görünmektedir. Aynı durum kayalılık içinde söz konusudur. Çok sığ toprakların % 56.1 i taşlı ve % 5.5. i kayalıktır.

Drenaj: Daha çok alüvyal düzlüklerde görülen ve taban suyunun her zaman veya yılın büyük bölümünde bitki gelişimine zarar verecek kadar yüksek düzeyde bulunduğu topraklar 115.263 hektarlık bir alan kaplamaktadır. Bu sahalarda drenaj yetersiz ve kötüdür. Buralarda alüvyal veya hidromorfik alüviyal topraklar bulunmaktadır. Buralardaki taban suyu bu arazilerin konumları nedeniyle daha yüksek yerlerde sızma sonucu, yükselerek tarımı etkilemektedir. Bu probleme rağmen ilde 76.778 hektar arazide kuru tarım uygulanmaktadır. Aslında buraları sulu tarım arazisi saymak daha doğrudur. Sulama yapılmasına rağmen buralarda yüksek taban suyu, yeraltı sulama gibi görev görmektedir.

Tuzluluk –Sodiklik: Drenajı bozuk olan sahaların 31.655 hektarında tuzluluk veya sodiklik veya her iki problem birden görülmektedir. Bu problemlerin Samsun ilindeki topraklarda ortaya çıkmasının başlıca nedenleri; alüvyal materyalin deniz içinde veya yakınında depolanması, arazinin düz ve taban suyu seviyesinin yüksek olması nedeniyle tuzların üst topraklardan yıkanamaması, yukarı arazilerden tuzların yıkanarak düzlüklerin çukur kısımlarında birikmesi, düşük kalitede sulama suyunun kullanılması ve yeterli drenajın bulunmamasıdır.

Arazi sınıfları: Kullanma kabiliyetine göre sınıflandırmada en geniş kategoriyi oluşturan kabiliyet sınıfları, sekiz adet olup I.sınıftan VIII. sınıfa kadardır. İlk dört arazi sınıfı, iyi bir toprak idaresi altında, yöreye adapte olmuş tarla bitkileri ile orman, mera ve çayır bitkilerini iyi bir şekilde yetiştirme yeteneğine sahiptir. V., VI. ve VII. Sınıflar bulundukları yöreye adapte olmuş yerli bitkilerin yetişmesine elverişlidir. Bunlardan V.ve VI. sınıflarda, toprak ve korunma önlemi alınması koşulu ile bazı özel bitkilerde yetiştirilebilir. VIII. sınıf arazi çok etkin ve pahalı ıslah çalışmaları ile üretime alınabilse de ürün ve yatırım harcamalarını karşılayamaz.

Buna göre Samsunda ki arazi sınıflaması şu şekildedir;

Sınıf I: Samsunda I. Sınıf arazinin yayılma alanı İl yüzölçümünün % 4.4'ünü teşkil etmektedir. % 98.22 'sini alüviyal % 1.8 'ini de kolüviyal topraklar oluşturmaktadır.

Sınıf II: Samsun ilinde II. Sınıf araziler, % 12'lik bir oran teşkil eder. Bu arazilerin % 70.2'sini alüviyal, % 14.8'ini kestane rengi, % 8.2'sini kolüvyal % 0.2'sini gri-kahverengi orman toprakları oluşturmaktadır.

Sınıf III: Üçüncü sınıf araziler, Samsun ilinin % 10.4'ünü teşkil eder. Toplam alanları 99.253 hektardır. III. Sınıf arazilerin ildeki kullanım durumu; 73.482 hektar kuru tarım, 192 hektar sulu tarım, 2.026 hektar fındıklık, 375 hektar mera, 22.310 hektar orman ve fundalık, 868 hektar yerleşim alanı şeklindedir.

Sınıf IV: Samsun İlinde IV. Sınıf araziler, % 14.2'lik bir orana sahiptir. Bu sınıfın % 53.4'ünü kahverengi orman, % 28.2'sini kestane rengi, % 14.4'ünü gri-kahverengi podzolik, % 3.5'ini alüvyal, % 0.3'ünü kolüviyal, % 0.2 'sini de kırmızı-sarı podzolik topraklar oluşturmaktadır.

Sınıf V: Tarla ve bahçe bitkileri kültürüne uygun olmakla birlikte çayır ıslahı yapmak, veya uygun ağaç türleri yetiştirmek suretiyle bu arazilerden kazanç sağlanabilir. Bu tür araziler, Samsun İlinde 349 hektarlık yüzölçümü ile % 0.1 'den daha düşük bir oran teşkil eder. Tamamı hafif tuzlu, düz veya derin hidromorfik alüvallerden ibarettir. Çayır arazisi olarak kullanılmaktadır.

Sınıf VI: Samsun İlinde % 4.9'luk bir orana sahip olan VI. Sınıf arazilerin % 34.8'ini kahverengi orman, % 5.9'unu kestane rengi, % 26.2'ini gri-kahverengi podzolik, % 33.1 'ini alüviyal, topraklar oluşturmaktadır. Samsun İlindeki VII. sınıf araziler % 52 lik bir orana sahiptir. % 52.8 ini kahverengi orman toprakları, % 36.24 ünü gri kahverengi potsolik % 8.5 ini kestane rengi, % 2 sini hidromorfik alüviyal ve % 0.3 ünüde alüvyal topraklar oluşturmaktadır.

Sınıf VIII: Samsun İlinde VIII. Sınıf araziler, % 1.2'lik bir orana sahiptir. Toplam alanları 11.250 hektar olup 5.976 hektarı ırmak taşkın yatağı 3.557 hektarı kıyı kumulu, 1. 718 hektarı da çıplak kayalık olarak haritalanmıştır.

2.4 Tarım

Bitki örtüsü yönünden oldukça zengin olan Samsun ‘da ormanların yanı sıra ovalarda da bağ, bahçe, çayır ve ekili alanlar önemli yer tutmaktadır. İlin önemli tarımsal ürünleri buğday, tütün, mısır, sebze, ayçiçeği, şekerpancarı, fındık ve çeltiktir. İlin toplam 448.923 hektarlık tarım alanının 57.442 hektarında sulu, 391.481 hektarında ise susuz tarım yapılmaktadır. Bafra ovası 69.110 hektar ve Çarşamba ovası 53.300 hektarlık tarım alanına sahiptir. Tablo 1, arazi dağılımını, Tablo 2 ise tarımsal arazinin kullanım durumuna göre dağılımı vermektedir.

Tarla Ürünleri: İlde ekonomik bakımdan yetiştirilen 4 ana ürün buğday, mısır, çeltik ve tütündür. Sanayi bitkisi olarak ayçiçeği tarımı yapılmaktadır. Çayır mer'a ve yem bitkileri ekilişlerinde Tarım Bakanlığının uygulamakta olduğu yem bitkileri desteklemeleri doğrultusunda artışlar olmuştur ve devam etmektedir.

Buğday : İlde buğday üretimi aile ihtiyacı ve ticari amaçla yapılmakta olup, üretim daha çok iç kesimlerde yoğunlaşmıştır. Buğdayda tohumluk ihtiyacı Tarım İl Müdürlüğü aracılığı ile sertifikalı tohumluk getirilerek karşılanmıştır. Buğday ekiliş alanı 113.620 ha olup yıllık üretim 344.885 ton' dur.

Mısır: İlde ekiliş zamanı olarak birinci ürün mısırdır. İlde üretimi yapılan mısır tohumluk olarak yüksek verimli hibrit tohumlar ile yörenin mısırı olan Karadeniz Yıldızı dır. İlde toplam mısır ekiliş alanı 51.810 ha olup, toplam yıllık dane üretimi 210.455 ton’ dur

Çeltik: İlde 9 ilçede çeltik ekimi yapılmakta olup, özellikle Terme, Bafra, Alaçam, Çarşamba ve Tekkeköy ilçelerinde yoğunlaşmıştır. İlde çeltik üretiminde kesik sulama yöntemi kullanılmaktadır. Çeltik ekimi genelde ruhsatlıdır. İlde toplam olarak 6.437 ha alanda yıllık 41.035 ton çeltik üretimi yapılmaktadır.

Tütün: Dünyanın en kaliteli tütünlerinin yetiştirildiği İlde her yıl mavi küfe dayanıklı Maden ve Canik tütün tohumluklarından yaklaşık 1.050 kg üretilerek çiftçilere Tarım İl Müdürlüğü aracılığı ile dağıtılmaktadır. Samsun’da 24.674 hektar alanda 58.620 çiftçi ailesi 20.649 ton tütün elde etmektedir. Tütünün Merkez, Bafra, Tekkeköy, Alaçam ilçelerinde yoğun olarak tarımı yapılmaktadır.

Sebzecilik: İlde, Bafra ve Çarşamba ovalarında geniş alanlarda sebzecilik yaygın olarak yapılmaktadır. En fazla üretimi yapılan sebzeler domates, biber, hıyar, patlıcan, ıspanak, fasulye, kabak, lahana, pırasa, karpuz ve kavundur. Toplam 42.791 ha alanda sebze tarımı yapılmaktadır. Ayrıca, sera ve yüksek tünellerde son yıllarda artan bir oranla sebze yetiştiriciliği yapılmaktadır. Mevcut örtülü alan 7.522 dekardır. Tablo 3, başlıca üretimi yapılan sebzelerin yıllık üretimini vermektedir.

Meyvecilik: İlde 65.512 ha alanda kapama meyvecilik üretimi yapılmaktadır. Bu kapama alanının 632.376 dekarı fındık alanıdır. Fındık üretimi Merkez, Terme, Çarşamba, Salıpazarı, Ayvacık, Tekkeköy, 19 Mayıs, Bafra, Alaçam, Yakakent ve Asarcık ilçelerinde yapılmaktadır. Yine kapama olarak Merkez ve Çarşamba ilçelerinde şeftali üretimi yapılmakta ve önemli gelir kaynağı oluşturmaktadır. Diğer meyve ürünlerinin yetiştiriciliği dağınık ağaç şeklinde yapılmaktadır. İlde 632.376 dekar fındık bahçesi olup 73.585 ton fındık üretimi yapılmaktadır. 2000 yılında, 423 960 Şeftali ağacından 19.127 ton, 337.410 elma ağacından 13.610 ton, 208.935 armut ağacından 8197 ton, meyve üretimi gerçekleşmiştir.

2.6 Bölgenin Orman Envanteri

Samsun İlinde birisi Merkez İlçe, birisi Bafra ilçesi biriside Vezirköprü İlçesinde olmak üzere üç orman işletmesi bulunmaktadır.

Ormanlar Mülkiyet Bakımından şöyle sınıflandırılabilir.

Devlet Ormanları (%95): Bu ormanlar Vezirköprü, Bafra, Samsun işletme Müdürlükleri ve buna bağlı bölge şefliklerince işletilmektedir.

Özel Ormanlar (%3): şahıslar tarafından tasdik ettirilen amanejman planı dahilinde işletilmektedir. Samsun ili dahilinde Seyrek ve Yörükler özel ormanları bulunmaktadır.

Köy Tüzel Kişiliği ve Vakıflara Ait Ormanlar (%2): Bunların işletmeciliğini kendileri yaparlar. Denetleme işini ise Orman işletmeleri yapmaktadır.

Samsun ilinde;

3 adet Orman İşletme Müdürlüğü (Merkez , Bafra ve Vezirköprü ‘de )

4 adet Kadastro Komisyon Başkanlığı (3 ü Merkezde ,1 i Bafra’da)

1 adet Eğitim Şefliği (Bafra’da)

30 adet Orman İşletme Şefliği

2 adet Kadastro Mülkiyet Şefliği (Samsun ve Bafra’da)

56 adet Toplu Koruma ve Bölge Koruma Merkezi

mevcuttur.

2.7 Bölgenin Florası

Arazi yapısı ve iklim özellikleri nedeni ile Samsun İli büyük zenginlik göstermektedir. Yağışın yıl içinde dağıldığı, sıcaklık farkının az olduğu bu bölgede bol orman alanlarına rastlanır. Kıyı şeridinde 200-300 m yükseltiye ve vadi ağızlarında birkaç km içerilere kadar uzanan yeşil çalılıklar bir yalancı maki şeridi görünümündedir. Akdeniz tipin göre daha sık ve uzun boylu olan bu maki formunu defne, kocayemiş, sandal, orman gülü, kızılcık, yabani fındık, akçakesme, geyik dikeni, böğürtlen ve sarmaşıklar oluşturur. Kızılırmak ve Yeşilırmak deltalardaki düzlüklerde yakın zamana kadar dişbudak, kızılağaç, akçaağaç, kavak ve meşelerden oluşan geniş düzlük ormanları ve subasar ormanları yer almaktaydı. Ancak bunların büyük bir kısmı tahrip edilmiş, geriye küçük orman parçaları kalmıştır.

Kızılırmak Deltasının Florası:

Balık Gölü: Bu göl çevresinde 1400 ha genişliğinde Dişbudak, Kızılağaç ve diğer yapraklılardan meydana gelen bir orman vardır. Bu göl Kızılırmak deltasının doğu ucunda denize paralel uzanır. Göl üç parçadan ibarettir. Deniz tarafında Uzun Göl, ortada Balık Gölü, batıda Gıcı Gölü (veya Tatlı Göl) bulunur. Gölün Batısı yoğun sazlıktır. Göl kapalıdır. Göl ile deniz arası dişbudak, kızılağaç çınar ormanları ile kaplıdır. Göllerin çevresinde bataklık alanda, küçük göllerin kıyılarında Sepetçi Söğüdü, Kofa Otları ve milli kum alanlarda da ılgınlar, çeşitli bodur bitkiler ve otlar bulunur.

Liman Gölü: Deltada yer alan ve denize en yakın olan Lagün Gölüdür. Batısında Kızılırmağa kadar uzanan Dişbudak, Gürgen, Meşe, Ormanları ve aralarında küçük tarım alanları yer alır. Güneyi sazlıktır.

Karaboğaz Gölü : Çevresi kısmen bataklıktır. Gölün güneybatısı ve doğu kıyısı tamamen sazlarla kaplıdır.

Yeşilırmak Deltasının Florası:

Çarşamba ve Terme Ovaları'ndan meydana gelen Yeşilırmak Deltası kıyısında, her biri denizden çalılar ve fundalarla kaplı kordonlarla ayrılmış, denize bağlantılı olan, içinde kayıkların, mavnaların barındığı irili ufaklı birçok göl vardır. Deltada sazlıklar, orman alanları, kavaklıklar, yağışlı mevsimlerde oluşan bataklık alanlar vardır

Simenit Gölü: Oldukça geniş ve üzeri Kızılağaç, Karaağaç, Çınar ormanları ile kaplıdır.

2.8 Bölgenin Faunası

Deltada yer alan Balık Gölü'nde tabanı su basan ormanlar çeşitli kuşlar için önemli bir kuluçka alanıdır. Balık Gölü balıkçılık yönünden önem taşır. Gölde Sazan, Kefal bol miktarda bulunur. Göle Kumcağız Boğazı'ndan Mersin Balığı'da girmektedir. Fakat son yıllarda çok azalmıştır. Gölde Su Yılanı, Tatlısu Kaplumbağası, Kurbağa türleri ve Semenderler yaşar. Ayrıca göl Planktonlarcada çok zengindir. Kızılırmak Deltası'nın tamamında bu güne kadar 250 kuş türü belirlenmiştir. Bunlardan 55 tür kuluçkaya yatmaktadır. Kuş türleri çeşitliliği ve barındırdığı yüksek populasyon bakımından uluslar arası kriterlere göre A sınıfına giren sulak alandır.

Kuluçkaya yatan türler: Tepeli Dalgıç, Yumurta Pilici, Karabatak, Tepeli Pelikan, Gribalıkçıl, Erguvani Balıkçıl, Alaca Balıkçıl, Küçük Beyaz balıkçıl, Bozkaz, Bozördek, Fiyu, Çamurcun, Çıkrıkçın, Yeşilbaş, Kaşıkgaga, Yaz ördeği, Elmabaş, Posbaş, Sakarmeke, Suklavuzu, Sutavuğu, Uzunbacak, Kızılgaga, Kocagöz, Küçük Halkalı Yağmurcun, Kızkuşu, Kızılbacak, Karabaş Martı, Gümüş Martı, Sumru, Küçük Sumru, Kara Sumru, Akkanatlı Sumru, Saz Delicesi. Göl çevresindeki alanlarda üveyik, Kumru, Bıldırcın, Sülün, Deniz Kartalı, Bataklık Kartalı, Şahin, Delice Doğan, Küçük Bağırgan, Kartal ve Kerkenez'dir.

Kışlayan ve Konaklayan Türler: Tepeli Dalgıç, Yumurta pilici, Gri Balıkcıl, Büyük Beyaz Balıkcıl, Balaban, Karabatak, Akpelikan, Bozkaz, Sakarca Kazı, Küçük Sakarca Kazı, Kuğu, Yeşilbaş, Kılkuyruk, Bozördek, Kasıkgaga, Elmabaş, Posbaş, Tepeli Patka, Kadife ördeği, Altın ördek, Testere Burun, Sakarmeke, Saztavuğu Yumurcun Türleri, Düdükçünler, Büyük Kartal ve Saz Delisi, göl çevresinde Çulluk kışlamaktadır.

Liman Gölü’ndeki saz ve kamışlar ve çevresinde ki ağaçlık ve çalılıklar çeşitli kuşlar için iyi bir kuluçka alanıdır. Balık Gölü'nde, Çernek Gölü'nde rastlanan su kuşlarının büyük bir kısmına bu gölde de rastlanmaktadır. Balık Kartalının bu bölgede kuluçkaya yattığı sanılmaktadır.

Karaboğaz Gölü'nde Kefal, Sazan balıkları bulunur. Gölde Su Yılanı, Tatlısu Kaplumbağası, Kurbağa türleri ve Semender'ler yaşar.

Karaboğaz Gölü'nde kuluçkaya yatan türler: Tepeli Dalgıç, Yumurta piçi, Karabatak, Gri Balıkçıl, Erguvani Balıkçıl, Alaca Balıkçıl, Küçük Beyaz Balıkçıl, Balaban, Küçük Balaban, Çeltikci, Bozkaz, Bozördek, Yeşilbaş Çamurcun, Fiyu, Yazördeği, Kaşıkgaga, Elmabaş, Pasbaş, Sakarmeke, Suklavuzu, Sutavuğu, Uzunbacak, Kılıçgaga, Kocagöz, Kızkuşu, Kızılbacak, Karabaş Martı, Gümüşi Martı, Sumru türleri ve Saz Delicesi.

Karaboğaz Gölü'nde konaklayan ve kışlayan Türler: Tepeli Dalgıç, Yumurta Piçi, Gri Balıkcıl, Büyük Beyaz Balıkcıl, Balaban, Karabatak, Akpelikan, Kuğu, Bozkaz, Sakarca Kazı, Küçük Sakarca Kazı, Yeşilbaş, Kılkuyruk, Bozördek, Kaşıkgaga, Çamurcun, Elmabaş, Pasbaş, Tepeli Patka, Kadife Ördeği, Altıngöz Ördek, Sakarmeke, Testere Burun, Saztavuğu, Düdükcünler, Yağmurcun Türleri, Kız Kuşu, Kum Kuşları, çevre ormanlar ve çalılıklarda Orman Çulluğu. Karaboğaz Gölü'nde kışlayan kuş popülasyonu 25.000'in üzerindedir. En yüksek popülasyon 65.850 olarak belirlenmiştir.

Yeşilırmak Deltasındaki Simenit Gölü'nde Sazan ve Kefal boldur. Çok bol Su Yılanı bulunur. Kurbağa türlerine, Tatlı su Kaplumbağalarına rastlanır. Bu sahada da çok sayıda kuş kuluçkaya yatmakta, kışlamakta ve konaklamaktadır. Sülünün doğal yaşama ortamlarından en önemlisidir.

Simenit Gölü'nde kuluçkaya yatan türler: Tepeli Dalgıç, Balaban, Gece Balıkçıl, Alaca Balıkçıl, Gri Balıkçıl, Erguvani Balıkçıl, Küçük Beyaz Balıkçıl, Cüce Balaban, Sakarmeke, Sutavuğu, Suklavuzu, Yeşilbaş, Çamurcun, Boz ördek, Kaşıkgaga, Elmabaş, Uzunbacak, Kızkuşu, Sumru, Turna, Leylek, Üveyik, Saz Delicesi.

Simenit Gölü'nde kışlayan ve konaklayan türler: Tepeli Dalgıç, Balaban, Büyük Beyaz Dalgıç, Gri Balıkçıl, Yeşilbaş, Kılkuyruk Bozördek, Kaşıkgaga, Çamurcun, Çıkrıkcın, Fiyu, Elmabaş, Pasbaş, Tepeli Patka, Kadife ördeği, Sakarmeke, Saztavuğu, Yağmurcunlar, Düdükçünler Suçullukları, Kumkuşları ve Orman Çulluğu.

Samsun İlinde bütün yıl avlanan hayvanlar Kurt, Çakal, Sırtlan, Yaban Domuzu, Kuyruk Süren, Karga ve Saksağandır. Avlanması yasak olanlar ise Geyik, Dağ Koyunu, Dağ Keçisi, Yarasa, Kirpi, Ayı yavrusu, Karaca Kuşlardan Kumrular, Kerkenez, Çalıkuşu, Guguk kuşu, Ağaçkakan Yaban Tavuğu, Bülbül Familyası, Çekirge Kuşu, Kırlangıç, Leylek, Puhu, Baykuş ve Sığırcıktır.

2.9 Hassas Yöreler

Tabiatı Koruma Alanı olarak Hacıosman Ormanı: Hacıosman Ormanı Samsun İlinin Tekkeköy İlçesi’nde bulunmaktadır. 120 hektar bir alana sahiptir. Deniz seviyesinde.

Samsun Araştırmaları

27 Ekim 2006 Cuma

Mobil Santral TBMM' de -II

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder