Danismend Gazi:
Danişmendliler, 1071-1178 yılları arasında Sivas,
Malatya, Kayseri, Tokat, Amasya ve civarında hüküm süren bir Türkmen
hanedanıdır. Hanedanın kurucusu olan Melik-i Muazzam Danişmend, Ahmed Gazi
(Taylu) b. Ali'nin menşei ve yaşadığı devir, tarihçiler arasında hâlâ tartışma
konusudur. Kaynaklarda hayatı hakkında yeterli bilgi yoktur. Meşhur tarihçi İbn
Bîbî'nin, Dânişmendliler hakkındaki rivayetler ihtilaflı olduğu için eserinde
onlara yer vermediğini söylemesi dikkat çekicidir.
Bir rivayete göre Danişmend, 360/970 yılında Abbasî
halifesi el-Mutî'den izin alarak Rumlar'la cihada çıkmış, Tursan, Çavuldur,
Karadoğan, Hasan, Süleyman b. Nûman, Eyyüb b. Yunus ve Karatekin gibi emirler
ve gönüllü mücahitlerle Sivas'a kadar gelmiş, askerlerinden bir kısmını Emîr
Tursan ile beraber İstanbul'a göndermiş, kendisi de Tokat, Turhal, Amasya ve
Niksar'i fethetmiştir. Bazı emîrlerini de Kastamonu ve Canik taraflarına
sevketmiştir. Seferlerinden birinde yaralanmış ve Niksar'a dönüp orada vefat etmiştir.
Başka bir rivayete göre ise Danişmend, Bizanslılar'la cihad ederken şehit düşen
Battal Gazi'nin soyundandır ve İslâmî adi Ahmed'dir. Ancak kronolojik olarak
bunların doğru olmadığı bilinmektedir.
(…)
Danismendliler, 1140'da Kasianus yöresi ve Karadeniz
bölgesini Rumlar'dan geri aldilar. Melik Muhammed daha sonra güneye yönelerek
Elbistan'a hücum eden Haçlilar'i geri püskürttü.
(…)
Artuklu Kara Arslan ile beraber Haçlı topraklarına
saldıran Aynüddevle, 1151 yılında Gerger, Kâhta, Adıyaman ve Palu'yu ele
geçirerek çok sayıda esir aldı. Sultan Mesud'un damadı ve Sivas-Amasya meliki
Yağibasan ise aynı yıl Karadeniz bölgelerinde fetihlerde bulunarak Ünye, Samsun
ve Bafra'yı zaptetti. Yeğeni Zünnûn b. Melik Muhammed ise Kayseri'ye hakim
oldu.
Danişmendliler'den kendi adına para bastıran ilk
hükümdar Danişmend (Gümüştekin) Gazi'dir. Gümüştekin Gazi'nin ve daha sonraki
bazı hükümdarların paralarında Grekçe yazılar vardır ve basıldıkları yerler
belirtilmemistir. Danişmendli paralarında en dikkati çeken husus bir takim
sikkelerin tamamen hıristiyan simgeleri ihtiva etmeleridir.
Mimarî Eserler:
Danismendliler döneminde yapilan mimarî eserlerden
bazilari sunlardir: Kayseri Ulucamii, Niksar Ulucamii; Kayseri Kölük camii ve
medreseleri, Amasya Halifet Gazi türbesi, Niksar Melik Gazi türbesi, Tokat
Yagibasan Medresesi, Niksar Yagibasan medresesi.
Kaynak: Osmanlı Tarihi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder